Bir dış ticaret kavramı olan navlun, yüklenen mallarının tamamına karşılık olarak taşıyanın istediği ücret anlamına gelir. Ticaret ile alakalı tüm ulaşım şekillerinde, denizyolu, karayolu, havayolu, demiryolu dahil olmak üzere kullanılan terim, verilen hizmet karşılığında alınan ödeme demektir. Bir de navlun sözleşmesi vardır. Bu sözleşmeye göre taşımayı yapan kişi tarafından taşıma taahhüdü hazırlanır ve gemi ile taşınacak malların taşınabilir olması gerekir. Taşımanın bir ücret karşılığında yapılması da sözleşme maddelerinden birini oluşturur. Peki navlun fiyatları nasıl hesaplanır?

Navlun Fiyatlarını Etkileyen Temel Faktörler

Karayolu navlun fiyatları hesaplanırken, malın niteliği, tonajı, tehlikeli olup olmayışı fiyatları etkiler. Aynı şekilde bu kriterlere bağlı olarak taşınan araç da değişkenlik gösterir. Eğer ürünün hızlı bir şekilde teslim edilmesi gerekiyor ise yine ücret artar. Veya mal tehlikeliyse ve daha uzak bir mesafeye gitmesi gerekiyorsa yine fiyatlarda oynamalar meydana gelir. Mesafenin fazla olması demek, yalnızca fazla yakıt anlamına gelmez. Mesafe arttıkça araç yıpranır, lastik bakımı ortaya çıkar, belli durumlarda mal risk altına girer. Yani karayolu navlun fiyatlarının belirlenebilmesi için birçok faktör aynı anda değerlendirilir.

Navlunu Ödeyen Taraflar ve Yükleme Metresi

Taşıyan kişinin en doğal hakkı navlun, yani taşıma karşılığında ücret almaktır. Taraflar arasında, ilgili koşullar dikkate alınarak belirlenen navlun miktarı, para ile ödenmek zorundadır. Ancak yapılan sözleşmeye göre ödeyen taraf da değişebilmektedir. Bazen yükler, aracın tamamını dolduramaz. Bu durumda yükler parsiyel veya grupaj olarak adlandırılırlar ve navlun, malın kapladığı alana, ağırlığına göre hesaplanır. Malın kapladığı alan, yükleme metresi diye adlandırılmaktadır. Gerçek ağırlık ve yükleme metresi karşılaştırılır, hangisi daha çok ise o, esas değer olarak kabul görür. Eğer ürünler kolili şekilde yükleniyorsa bu defa hacim üzerinden navlun hesaplanır.