Uluslar arası taşımacılıkta; karşılıklı hükümlerin belirlenmesinde kullanılan bir çok anlaşmalar vardır. Fakat bunlar taşımacılık türüne göre değişiklik gösterir. Deniz taşımalarında; Ocean Bill of Lading (B/L)-Deniz Konşimentosu; demiryolu taşımalarında; Railway Bill (RWB)-Demir Yolu Taşıma Senedi, karayolu taşımalarında; Truck Bill of Lading veya CMR-Kara Yolu Taşıma Senedi, havayolu taşımalarında; Airway Bill (AWB)-Hava Yolu Taşıma Senedi kullanılır. Dünya şartlarında en çok kullanılan taşımacılık türü karayoludur ve bu durumda CMR anlaşmalarına sıklıkla rastlanır.
CMR belgesi; uluslararası niteliktedir ve anlaşmaya da sözleşme hükümlerini kabul eden ülkelerce kullanılan bir karayolu taşıma belgesidir. Açılımı; Convertion Marchandises Routiers’dır; anlamı, Uluslararası Karayolu Mal Taşımacılığı Sigortası’dır. Alıcı ve taşıma şirketi olarak iki taraflı imzalanır. Malların belirlenen şartlarda taşınması şarttır; sözleşme konusunu oluşturur. Taşınma şekillerini, teslimiyetini belirtir. Hukuki bir belgedir.
CMR belgesini özel bir formatı bulunmamaktadır. CMR belgesi içerisinde bulunan ilgilerin tamamı ve doğruluğu ihracatçı firmaya aittir.
CMR belgesi 3 asıl nüsha halinde düzenlenir. Biri ihracatçı firmada, biri mallar karayolu ile taşınırken mallarla ve sonuncusu da taşıyan firmaya aittir. Hukuku bir belge olduğundan; dava konularında kanıt niteliğinde kullanılır. CMR anlaşması taşıyan firma ve yükleyici firma tarafından imzalanır. İmza yerine matbu yada kaşe de kullanılabilir.
İhracatçı firmanın CMR belgesi üzerindeki sorumlulukları;
CMR belgesi üzerindeki bilgilerin doğru olması
Mal ambalajlamasını kusursuz yapması
Gümrük tarafından istenen belgelerin hazırlanması esastır.
Taşıma firması açısından sorumluluklar;
Taşıma yapılacak malın devralınan tarih ile tesli tarihi arasında malların kaybolması, zarar görmesi yada gecikmesi
Taşıma işlemi gerçekleştirirken dahil olan çalışanlar, acenteler ve taşeron firmaların eylemleridir.
Karayolu anlaşması olan CMR’de; yükleme yurtiçi yapılamaz. Yani uluslar arası bir taşıma şarttır. Taşıma konusu eşya, mal olmalıdır. Alacak ve borç ilişki doğurmalıdır. Bu durumdan ötürü hukuki şartlar altında hazırlanmalı; iki tarafında haklarını korumalıdır. Hiçbir şekilde malın aidiyetliği ile ilgili hüküm içeremez ve hak iddia edilemez.