Türk Ticaret Kanunu’nda belirtilene göre, deniz taşımacılığında taşıtan ile taşıyanın, gemiyle sevkiyatı yapılacak malın, limanda yüklenme ve boşaltılma zamanını en baştan belirlemesi gerekmektedir. Bu belirlenen zamana denizcilik kültüründe starya ismi verilir.
Demuraj ne işe yarar
; Eğer yükleme işlemi için süre her iki taraf tarafından da belirlenmemiş ise
limanın kurallarına göre, ama limanın belli bir kuralı yoksa ki ticari
geleneklerce, lakin bu da yok ise malın durumu göz önüne alınarak uygun olan
bir süre belirlenmek zorundadır.
Genel olarak bu yükleme işleminin uzunluğu 7 gün şeklinde
belirlenmektedir. Diğer taraftan yüklenme ve boşaltılma işlemleri starya içinde
yapılmadığı takdirde, navlun sözleşmesinde belirlendiği üzere gemiler fazladan
bir süre daha beklemek zorundadır. Bu süreye de sürastarya ismi verilmektedir.
Sürastarya ismi verilen bu fazla süre için ödenmesi gereken ücretlere demuraj
denilmektedir.
Yani kısaca belirtmek gerekirse; Dış ticari işlemlerde konteynerde bulunan malın boşaltılması amacıyla taşıtan ve taşıyanın yaptığı anlaşma üzerine belirlenen zamanın aşılması durumunda, her bir konteyner için taşıtanın ödediği gecikme bedelidir.
Demurajların hukuki
niteliği nedir ; 10.10.1995 tarihli ve
2691 sayılı Denizcilik Müsteşarlığı’nın yazısına göre, geminin tümü taşıtana
tahsis edildiği takdirde kaptan, geminin yük alacak hale geldiği vakit bu
durumu taşıtan kişiye bildirmesi gerekir.
Yükleme zamanı bu bildirinin ertesi günü itibarıyla başlar.
Yükleme zamanı ile ilgili taşıtan ve taşıyanın yapmış oldukları anlaşmada
belirlenen zamanı geçen durumlarda taşıtan kişinin taşıyan kişiye ödemiş olduğu demuraj
miktarının navlun hasılatı içerisinde değerlendirilme yapılması gerekir.
Maliye İdaresindeki görüşlere paralel bir tutum olarak nakliye
işlerinde yüklenme, boşaltılma veya taşınma zamanının belli süreyi aşması sebebiyle,
taşıtan kişinin taşıyıcı kişiye ödeyeceği tazminat miktarının taşıma bedelinin
içinde olduğu düşüncesi hâkimdir.