BLOG

Çok Taraflı Havayolu Taşımacılığı Anlaşmaları

Çok Taraflı Havayolu Taşımacılığı Anlaşmaları

Uluslararası Sivil Havacılık Hukukunu düzenleyen temel metin 7 Aralık 1944 tarihinde imzalanan Şikago Sözleşmesidir. Ancak bu anlaşmadan daha önce kabul edilen çeşitli uluslararası belgelerden de bahsetmek gereklidir. Türkiyenin imzaladığı çok taraflı havayolu taşımacılığı anlaşmaları içinden bazıları şunlardır;


1919 Paris Konvansiyonu


Uluslararası Hava Hukukunun oluşturulması amacıyla bir araya gelen devletlerin düzenledikleri Uluslararası Havacılık Konferansı sonrasında, 13 Ekim 1919 tarihinde ABD, İngiltere, İtalya, Japonya, Brezilya, başta olmak üzere 21 devlet tarafından kabul edilmiştir. Hava Taşımacılığı alanındaki ilk uluslararası belge olan Paris Konvansiyonu teknik, hukuki ve askeri sorunlara çözüm bulmayı amaçlamıştır.


Taraf devletlerin kendi hava sahası üzerindeki hâkimiyeti teyit edilmiş, barış şartlarında üst geçiş hakkı tanınması, beli şartlarda yabancı devletin askeri uçuşların yasaklanması konularında mutabakata varılmıştır. Ayrıca uluslararası hava taşımacılığı konusunda hukuki çalışmalarda bulunmak üzere bir komisyon kurulmasına karar verilmiştir. Havacılık Kuralları Uluslararası Komisyonu (ICAN) adı verilen bu komisyon daha sonra ICAO adını almıştır.


1926 Madrid Konvansiyonu


Paris Konvansiyonundaki oylamanın eşitlik ilkesine aykırı olmasına tepki gösteren devletler tarafından 25-30 Ekim 1926 tarihlerinde düzenlenen Havacılık Kongresi sonrasında kabul edilmiş belgedir. İspanya’nın öncülüğünde Latin Amerika ülkelerinin katılımıyla imzalanan metin Paris Konvansiyonu hükümlerini tekrar etmektedir. Ancak Madrid Konvansiyonu uzun ömürlü olmamış ve Şikago Sözleşmesi ile hükümsüz olmasına karar verilmiştir.


1928 Havana Konvansiyonu


20 Ocak 1928 tarihinde Şili’de düzenlenen Konferans sonrasında Amerika kıtasındaki 21 devlet tarafından imzalanmıştır. Özel uçaklarla yapılan ticari havacılığın teknik ve operasyonel sorunlarına çözüm bulmaya çalışılmıştır.


Halen uygulanmakta olan bir anlaşma olmamasına rağmen uluslararası hava taşımacılığı konusunda önemli bir adım olarak tarihteki yerini almıştır.


1929 Varşova Konvansiyonu


4-12 Ekim 1929 tarihlerinde Varşova’da düzenlenen İkinci Uluslararası Havacılık Konferansı sonrasında kabul edilmiş belgedir. Havayolu taşımacılığında ortaya çıkabilecek kazalar nedeniyle işletmelerin maddi sorumluluklarını düzenlemiştir. Taşıma işini icra eden işletme yolcuların ölüm ve yaralanmasından, eşyaların hasar ve kaybından sorumlu tutulmuştur. Konvansiyonda hava taşımacılığında kullanılan bazı belgelere standartlar getirilmiştir.


1933 ve 1938 Roma Konvansiyonu


15-29 Mayıs 1933 tarihinde Roma’da düzenlenen Üçüncü Uluslararası Havacılık Konferansı sonrasında kabul edilmiştir. Yabancı bir uçağın yerde zarara sebebiyet vermesi halinde uygulanacak hükümlerin yanı sıra uçak kaçırma olaylarını engellemeye yönelik güvenlik tedbirleri düzenlenmiştir.


19-30 Eylül 1938 tarihlerinde düzenlenen Dördüncü Uluslararası Havacılık Konferansı sonrasında 1933 yılında alınan kararlara ilaveler yapılmıştır. Yerdeki kazalar nedeniyle sigortacının güvenceleri kayıt altına alınmıştır.


1944 Şikago Konvansiyonu


Şikago’da düzenlenen Uluslararası Sivil Havacılık Konferansı sonrasında 7 Aralık 1944 tarihinde 52 devlet tarafından Sikago Sözleşmesi imzalanmıştır. Uluslararası hava taşımacılığı ile ilgili kuralların yaygınlaştırılmasını hedefleyen sözleşme bu alandaki uluslararası bağlayıcı belge niteliğindedir.


Türkiye bu sözleşmeyi 1945 yılında onaylamıştır. Günümüzde 152 ülke Şikago Sözleşmesine taraftır. Hava seyrüseferi, hava araçlarının tabiiyeti ve tescili, lisanslama, uçak kazalarının incelenmesi konularında uluslararası standart ve usulleri belirlemiştir.